Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa mới ban hành chính thức Chuẩn hiệu trưởng và Chuẩn giáo viên phổ thông với hy vọng sẽ thúc đẩy được chất lượng nhân lực cho ngành giáo dục.

Tuy nhiên, nhìn từ thực tế, nhìn từ nội dung 2 văn bản đã ban hành thì có lẽ trong thời gian tới cũng rất khó thay đổi được điều gì.

Thực tế, 2 loại chuẩn này lâu nay vẫn được xem là hình thức và làm cho có lệ mà thôi. Nhất là 2 văn bản chuẩn vừa ban hành có những tiêu chuẩn, tiêu chí không hẳn đã phù hợp với thực tế của ngành giáo dục hiện nay.

Chúng ta cứ nhìn vào tiêu chí về ngoại ngữ sẽ thấy nhiều điều chưa phù hợp.

Chính sách thu hút người giỏi đến với ngành sư phạm trong mấy chục năm qua không thay đổi, vẫn là tư tưởng “chạy cùng sào mới vào sư phạm”.

Người vào học và công tác trong ngành giáo dục vẫn bấp bênh trong công việc. Những tiêu cực, những thủ tục quản lý hành chính lạc hậu khiến cho bao nhiêu nhà giáo nản lòng khi theo đuổi nghề giáo.

Vì thế, khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra các loại chuẩn cho hiệu trưởng, giáo viên phải căn cứ vào thực tế của ngành. Những đòi hỏi, yêu cầu không thực tế không chỉ làm cho giáo viên bất lực mà lại nảy sinh ra những tiêu cực.

Vậy nên, khi Bộ công bố dự thảo 2 loại chuẩn này, chúng ta đã thấy có một số bài viết phân tích về những bất cập trong nội dung của từng loại văn bản.

Nhìn chung, nó chỉ khác cơ bản so với các loại Chuẩn trước đây ở chỗ các tiêu chí được co giãn lại ít hơn trước đây nhưng nội dung thì vẫn cơ bản như trước.

Cả 2 loại chuẩn này không có nhiều điểm nhấn mới và những điểm mới lại xa với thực tế.

Vì thế, khi được nâng lên thì nó lại không phù hợp mà chuẩn về ngoại ngữ là một ví dụ điển hình.

Chẳng hạn ta thấy trong Chuẩn hiệu trưởng thì tiêu chí để đánh giá ngoại ngữ về hiệu trưởng như sau:

“a) Mức đạt: giao tiếp thông thường bằng ngoại ngữ (ưu tiên tiếng Anh);

b) Mức khá: chỉ đạo xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển năng lực sử dụng ngoại ngữ (ưu tiên tiếng Anh) cho giáo viên, nhân viên, học sinh trong trường;

c) Mức tốt: sử dụng ngoại ngữ thành thạo (ưu tiên tiếng Anh); tạo lập môi trường phát triển năng lực sử dụng ngoại ngữ (ưu tiên tiếng Anh) cho giáo viên, nhân viên, học sinh trong trường”.

Với yêu cầu như vậy thì một số hiệu trưởng trẻ mới ra trường những năm gần đây thì có thể còn đáp ứng được.

Nhiều hiệu trưởng trường Tiểu học, Trung học cơ sở hiện nay một chữ ngoại ngữ bẻ đôi không biết thì làm sao có thể “giao tiếp thông thường” bằng ngoại ngữ để được đánh giá ở mức “Đạt” đây?

Vì thế, nếu được đánh giá Chuẩn mới một cách khách quan, trung thực thì chúng tôi tin rằng phần lớn hiệu trưởng sẽ bị đánh giá sẽ “chưa đạt” về ngoại ngữ.

Còn đối với Chuẩn giáo viên phổ thông thì yêu cầu về ngoại ngữ như sau:

“a) Mức đạt: Có thể sử dụng được các từ ngữ giao tiếp đơn giản bằng ngoại ngữ (ưu tiên tiếng Anh) hoặc ngoại ngữ thứ hai (đối với giáo viên dạy ngoại ngữ) hoặc tiếng dân tộc đối với những vị trí việc làm yêu cầu sử dụng tiếng dân tộc;

b) Mức khá: Có thể trao đổi thông tin về những chủ đề đơn giản, quen thuộc hằng ngày hoặc chủ đề đơn giản, quen thuộc liên quan đến hoạt động dạy học, giáo dục (ưu tiên tiếng Anh) hoặc biết ngoại ngữ thứ hai (đối với giáo viên dạy ngoại ngữ) hoặc tiếng dân tộc đối với những vị trí việc làm yêu cầu sử dụng tiếng dân tộc;

c) Mức tốt: Có thể viết và trình bày đoạn văn đơn giản về các chủ đề quen thuộc trong hoạt động dạy học, giáo dục (ưu tiên tiếng Anh) hoặc ngoại ngữ thứ hai (đối với giáo viên dạy ngoại ngữ) hoặc tiếng dân tộc đối với những vị trí việc làm yêu cầu sử dụng tiếng dân tộc”.

Khi tiếp cận với Chuẩn giáo viên phổ thông mà Bộ mới ban hành thì nhiều giáo viên nói vui rằng nếu trình độ ngoại ngữ của giáo viên mà đạt được như Chuẩn quy định thì họ… không làm giáo viên nữa.

Khi ra trường, nhiều môn học hiện nay không hề đả động gì đến ngoại ngữ, vậy nên kiến thức, vốn liếng ngoại ngữ đã học thì giờ “bay” mất.

Nếu, Bộ đòi hỏi chứng chỉ A2 thì rõ ràng là quá cao, không sát với thực tế. Vì thế, giáo viên muốn hợp thức hóa bằng cấp bắt buộc phải mua.

Nhưng, nói mua thì “tiêu cực” quá nên họ cũng tham gia đi học dăm bữa, nửa tháng cho có lệ rồi thi… để lấy chứng chỉ.

Một cái chứng chỉ chẳng để làm gì, có xong rồi bỏ xó nhưng giáo viên phải bỏ ra nhiều triệu đồng mới có thể có được. Những bất cập này Bộ có biết hay không?

Chuẩn hiệu trưởng, chuẩn giáo viên như thế nào là hợp lý và có nhất thiết phải cần chuẩn không. Theo chúng tôi vừa cần mà lại vừa không.

Cần là phải đánh giá thực chất, không chạy theo bằng cấp, chứng chỉ và phải căn cứ vào từng hoàn cảnh cụ thể để đánh giá giáo viên.

Bộ nên nhớ là giáo viên phổ thông thì có nhiều môn học, giáo viên trang bị cho các em những kiến thức phổ thông chứ đâu phải đào tạo chuyên ngành ở đại học mà đòi hỏi trình độ ngoại ngữ cao như vậy làm gì.

Để đánh giá nhiệm vụ của một giáo viên trong một năm học hiện nay có rất nhiều công cụ đánh giá, rất nhiều văn bản phải thực hiện. Thêm bộ Chuẩn nữa cũng không thể nào nâng cao được trình độ giáo viên.

Nhất là chuẩn về ngoại ngữ, nó không chỉ xa rời thực tế mà là nguyên nhân để dẫn đến những tiêu cực, tốn kém cho giáo viên khi phải chạy theo bằng cấp, chứng chỉ!

Theo giaoduc.net.vn